نژاد راس (Ross 308)
نژاد راس (Ross 308) – شناخت کامل محبوب‌ترین نژاد جوجه گوشتی در ایران و جهان
در میان تمامی نژادهای جوجه گوشتی که در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند، نام راس 308 (Ross 308) همواره به‌عنوان یکی از برترین و پرکاربردترین نژادها مطرح بوده است. این نژاد صنعتی که توسط شرکت Aviagen توسعه یافته، به دلیل ویژگی‌های بی‌نظیر در رشد، بازدهی اقتصادی، کیفیت گوشت و سازگاری با سیستم‌های پرورشی، سهم عمده‌ای از بازار پرورش مرغ گوشتی در دنیا و به‌ویژه ایران را به خود اختصاص داده است.
در این مقاله، به‌صورت جامع و علمی به بررسی نژاد راس می‌پردازیم و تمامی جوانب مربوط به انتخاب، پرورش و مدیریت این نژاد را تحلیل می‌کنیم.
تاریخچه و توسعه نژاد راس
نژاد راس در دهه ۱۹۵۰ میلادی در آمریکا پایه‌گذاری شد و سپس توسط شرکت بین‌المللی Aviagen به‌طور گسترده اصلاح و توسعه داده شد. هدف اصلی از اصلاح این نژاد، دستیابی به جوجه‌ای با رشد سریع، ضریب تبدیل غذایی پایین و قابلیت پرورش در سیستم‌های صنعتی و مدرن بود.
نسل‌های مختلفی از این نژاد طی سال‌ها به بازار عرضه شده‌اند، اما امروزه راس 308 به‌عنوان نسخه استاندارد و جهانی این نژاد شناخته می‌شود.
ویژگی‌های ظاهری نژاد راس
جوجه‌های یک‌روزه راس معمولاً دارای رنگ زرد روشن، بدنی گرد و پرهای نرم هستند. با رشد پرنده، ویژگی‌های زیر بیشتر نمایان می‌شود:
بدن حجیم و پهن با سینه برجسته
رشد سریع و یکنواخت
پاهای قوی با رنگ زرد یا سفید مایل به زرد
نسبت گوشت به استخوان بالا
فرم استخوان‌بندی متناسب با گوشت‌گیری
این ویژگی‌های ظاهری در کنار عملکرد فیزیولوژیک بالا، نژاد راس را از سایر نژادها متمایز کرده است.
ویژگی‌های رشد و عملکرد تولیدی
نژاد راس به‌طور خاص برای رشد سریع طراحی شده است. در شرایط استاندارد پرورش، جوجه راس می‌تواند در مدت ۳۵ تا ۴۵ روز به وزن ۲ تا ۲.۵ کیلوگرم برسد، که برای کشتار صنعتی و بسته‌بندی ایده‌آل است.
شاخص‌های کلیدی عملکرد:
ضریب تبدیل خوراک (FCR): حدود ۱.۵ تا ۱.۷
وزن روز ۴۲: حدود ۲۴۰۰ تا ۲۶۰۰ گرم
درصد گوشت سینه: ۲۲ تا ۲۵ درصد از وزن لاشه
درصد ران و ساق: حدود ۲۰ درصد
درصد بازده لاشه: ۷۰ تا ۷۵ درصد
این نژاد به‌واسطه بهره‌وری بالای خوراک، مورد توجه پرورش‌دهندگان صنعتی است.
سازگاری با سیستم‌های پرورش صنعتی
نژاد راس برای پرورش در سالن‌های بسته با تهویه مکانیزه طراحی شده است. این نژاد در سیستم‌های کنترل‌شده عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد و اگر مدیریت دما، نور، دان و آب به‌درستی انجام شود، می‌توان به حداکثر ظرفیت تولید آن دست یافت.
در برخی مناطق، حتی با شرایط اقلیمی چالش‌برانگیز (گرما، رطوبت)، در صورت وجود تجهیزات پیشرفته، این نژاد همچنان عملکرد خوبی دارد.
مزایای نژاد راس
۱. رشد بسیار سریع: کاهش دوره پرورش و صرفه‌جویی در هزینه‌ها
۲. ضریب تبدیل عالی: مصرف کمتر دان برای تولید هر کیلو گوشت
۳. درصد بالای گوشت سینه: مناسب برای بازارهای فست‌فودی و قطعه‌فروشی
۴. یکنواختی در گله: مدیریت آسان‌تر، زمان‌بندی دقیق کشتار
۵. قابلیت صادرات گوشت: لاشه نژاد راس مطابق استانداردهای جهانی است
چالش‌ها و نکات مدیریتی
اگرچه نژاد راس مزایای فراوانی دارد، اما برای بهره‌برداری کامل از پتانسیل ژنتیکی آن، نیازمند مدیریت حرفه‌ای است. مهم‌ترین چالش‌ها و راهکارها عبارتند از:
۱. حساسیت به تهویه و دما:
راس به گرما و کمبود اکسیژن حساس است. در صورت تهویه نامناسب، تلفات افزایش یافته و رشد کاهش می‌یابد. استفاده از فن‌های فشار منفی و خنک‌کننده‌های تبخیری توصیه می‌شود.
۲. مشکلات اسکلتی:
در صورت رشد بیش‌ازحد سریع و ضعف در تعادل تغذیه‌ای (کلسیم، فسفر، ویتامین D3)، ممکن است جوجه‌ها دچار نرمی استخوان یا لنگی شوند. برنامه‌های غذایی دقیق و فازبندی خوراک، این مشکل را کاهش می‌دهد.
۳. سندرم مرگ ناگهانی:
در گله‌هایی که به سرعت رشد می‌کنند، خطر بروز ایست قلبی یا سندرم مرگ ناگهانی وجود دارد. کنترل نوردهی، مصرف خوراک و پرهیز از استرس در دوره رشد ضروری است.
تغذیه نژاد راس
برای دستیابی به بهترین نتایج، جیره‌های غذایی باید متناسب با هر فاز رشد طراحی شوند. نژاد راس معمولاً در سه فاز تغذیه می‌شود:
پیش‌استارتر (۰ تا ۱۰ روز): پروتئین بالا (۲۱ تا ۲۳٪)
استارتر (۱۱ تا ۲۵ روز): پروتئین ۲۰ تا ۲۱٪، انرژی بیشتر
گروئر یا رشد (۲۶ روز به بعد): تمرکز روی انرژی و چربی، پروتئین حدود ۱۸٪
استفاده از مکمل‌های ویتامینی، پروبیوتیک‌ها و آنزیم‌های هضم نیز توصیه می‌شود تا از حداکثر توان رشد نژاد راس بهره‌برداری شود.
نژاد راس در مقایسه با سایر نژادها
در مقایسه با کاب ۵۰۰: راس سرعت رشد بیشتری دارد و سینه حجیم‌تری تولید می‌کند، اما کاب مقاومت بیشتری به گرما دارد.
در مقایسه با آربور اکرز: راس بهره‌وری بالاتری دارد اما آربور انعطاف‌پذیرتر در سیستم‌های نیمه‌صنعتی است.
در مقایسه با هوبارد: راس رشد سریع‌تری دارد اما هوبارد مناسب تولید ارگانیک و محیط‌های باز است.
انتخاب نژاد باید متناسب با شرایط فارم، تجهیزات و بازار هدف انجام شود.
جایگاه نژاد راس در ایران
در ایران، راس 308 بیشترین سهم را در بازار جوجه گوشتی دارد. بیشتر فارم‌های بزرگ صنعتی، از این نژاد استفاده می‌کنند و شرکت‌هایی مانند مرغ مادر مهسان جوجه اردبیل، تأمین‌کننده رسمی جوجه یک‌روزه این نژاد در کشور هستند.
زیرساخت مناسب، جیره تخصصی، و برنامه مدیریتی اصولی باعث شده‌اند که راس ۳۰۸ در ایران عملکرد بسیار موفقی داشته باشد و به انتخاب اول بسیاری از پرورش‌دهندگان تبدیل شود.
جمع‌بندی نهایی
نژاد راس 308 بدون شک یکی از موفق‌ترین دستاوردهای ژنتیکی در صنعت طیور است. سرعت رشد بالا، بهره‌وری غذایی عالی، یکنواختی گله و کیفیت گوشت ممتاز، این نژاد را به انتخاب اول فارم‌های صنعتی در ایران و جهان تبدیل کرده است. البته بهره‌برداری کامل از توان این نژاد، نیازمند مدیریت دقیق، جیره استاندارد و شرایط محیطی مناسب است.
شرکت مرغ مادر مهسان جوجه اردبیل به‌عنوان یکی از تأمین‌کنندگان معتبر جوجه یک‌روزه راس ۳۰۸ در کشور، با تضمین کیفیت، اسناد معتبر و پشتیبانی فنی، همراه پرورش‌دهندگان برای کسب بهترین نتایج در تولید گوشت مرغ است.